Giai đoạn 3-6 tuổi đánh dấu bước chuyển mình đầy thú vị trong hành trình phát triển của trẻ. Đây là lúc trí tuệ hấp thu có ý thức bắt đầu "trổ hoa", dựa trên nền tảng kiến thức "ngấm ngầm" trẻ đã tiếp nhận từ 0-3 tuổi. Hãy cùng ME khám phá thế giới nội tâm phong phú và tiềm năng phát triển vượt trội của trẻ trong giai đoạn vàng này nhé!

Các giai đoạn nhạy cảm

Nếu 3 năm đầu đời là hành trình khám phá thế giới đầy bí ẩn qua lăng kính non nớt, thì giai đoạn 3-6 tuổi là lúc trẻ bắt đầu ý thức rõ ràng về bản thân và thế giới xung quanh. Trẻ thể hiện những nét tính cách, tâm lý riêng biệt, khác biệt hoàn toàn với người lớn. Đây giai đoạn xảy ra nhiều giai đoạn nhạy cảm và đỉnh điểm của các giai đoạn nhạy cảm về ngôn ngữ, vận động, trật tự, tinh chỉnh các giác quan. Khi trẻ lên 3 là đỉnh điểm của giai đoạn nhạy cảm về trật tự.

1. Bùng Nổ Ngôn Ngữ:

Từ những tiếng bập bẹ đầu đời, trẻ bước vào giai đoạn 3-6 tuổi với một sự bùng nổ ngôn ngữ đầy ấn tượng. Đây là lúc "chú chim non" trong trẻ thực sự cất tiếng hót, với khả năng sử dụng ngôn ngữ ngày càng phong phú và linh hoạt.

Từ "A" Đến 14.000 Từ Vựng: Vốn từ của trẻ tăng vọt một cách đáng kinh ngạc, từ vài trăm lên đến 6.000 - 14.000 từ. Trẻ không chỉ hiểu và sử dụng ngữ pháp, câu cú ngày một chính xác mà còn tinh chỉnh khả năng phát âm, biến những âm thanh đơn lẻ thành câu nói tròn trịa, thậm chí là những đoạn hội thoại dài.

Sức Mạnh Của Ngôn Từ: Đặc biệt, từ 4,5 - 6 tuổi, trẻ nhận ra ngôn ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là "chiếc cầu nối" kết nối và tác động đến mọi người xung quanh. Bước sang tuổi thứ 6, trẻ sở hữu một "kho báu" ngôn ngữ đồ sộ, với sự am hiểu sâu sắc về ngữ pháp và các quy luật mà ngay cả người lớn cũng phải nỗ lực rất nhiều để chinh phục khi học ngoại ngữ.

Niềm Say Mê Khám Phá Ngôn Ngữ: Điều kỳ diệu nằm ở lòng ham học hỏi không ngừng nghỉ của trẻ. Mỗi từ ngữ mới đều khiến trẻ thích thú, tò mò và khao khát được khám phá. Trẻ không ngại ngần trước những từ ngữ phức tạp, bởi trí tuệ của trẻ không phân biệt đâu là khó đâu là dễ, đối với trẻ chúng đều như nhau.

2. Tư Duy Toán Học Nảy Mầm: Trẻ bắt đầu làm quen với thế giới kỳ thú của những con số và phép tính. Khả năng nhận biết số lượng, so sánh nhiều - ít, lớn - bé được hình thành và phát triển một cách tự nhiên qua các hoạt động hàng ngày.

3. Hấp Thu Văn Hóa Đa Dạng: Giống như "tấm gương" phản chiếu thế giới xung quanh, trẻ hấp thu nền văn hóa mà chúng tiếp xúc, từ phong tục tập quán, lễ nghi đến các hình thức nghệ thuật đặc trưng của mỗi vùng miền. Ví dụ, trẻ em miền núi có thể thuần thục những điệu nhảy truyền thống của dân tộc mình.

4. Vận Động Tinh Tế - Vững Vàng: Trẻ tiếp tục hoàn thiện các kỹ năng vận động tinh và thô, từ những động tác lớn như chạy, nhảy, leo trèo đến những thao tác nhỏ nhặt như cầm, nắm, xếp hình. Đôi tay trở nên khéo léo hơn, giúp trẻ tự tin khám phá và thực hiện nhiều hoạt động phức tạp.

5. Trật Tự - Nền Tảng Cho Sự Phát Triển: Ở tuổi lên 3, trẻ đặc biệt nhạy cảm với trật tự. Trẻ bắt đầu nhận thức và yêu thích sự gọn gàng, ngăn nắp, thể hiện qua việc thích sắp xếp đồ đạc vào đúng vị trí. Từ 3-6 tuổi niềm yêu thích trật tự bắt đầu suy giảm dần và mức độ phụ thuộc vào trật tự bên ngoài giảm dần.

6. Bình Thường Hóa - Hạnh Phúc Từ Lao Động: Trong giai đoạn này, trẻ tập trung vào và liên tục lặp lại các hoạt động đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ. Khả năng tập trung không bị gián đoạn trong môi trường tự do giúp trẻ cảm thấy hạnh phúc khi được làm việc, từ đó biết cảm thông và tham gia giúp đỡ những người khác

7. Kiến Tạo Cái Tôi Cá Nhân: Trí tuệ hấp thu có ý thức trong giai đoạn này góp phần quan trọng trong việc hình thành nên "cái tôi" riêng của trẻ, giúp trẻ nhận thức về bản thân và vị trí của mình trong thế giới.

8. Thích Nghi Linh Hoạt: Nhờ khả năng hấp thu tuyệt vời, trẻ thích nghi nhanh chóng với môi trường sống. Điều này thể hiện rõ qua cách trẻ tiếp thu ngôn ngữ địa phương, từ giọng điệu đến từ vựng đặc trưng của từng vùng miền.

Những người chăm sóc trẻ chính là "người kiến tạo" đầy quyền năng, góp phần kiến tạo nên thế giới nội tâm phong phú và chắp cánh cho tiềm năng phát triển vượt bậc của trẻ trong giai đoạn vàng 3-6 tuổi này. Hãy đồng hành cùng con, thấu hiểu và khơi gợi những tiềm năng sẵn có, để mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tỏa sáng rực rỡ theo cách riêng của mình. ME tin rằng, hành trình đồng hành cùng con trẻ sẽ là hành trình đầy hạnh phúc và ý nghĩa nhất trong cuộc đời của mỗi người chăm sóc trẻ.

Nguồn: Theo bài giảng của cô Lhamo Pemba (2021), Đề cương Trí tuệ Hấp thu

Tài liệu tham khảo: Montessori, Maria, The Absorbent Mind, (Chennai, Kalakshetra Publications, p5, 1997)