Mẹ là người có ảnh hưởng lớn nhất đến trẻ trong những năm tháng đầu đời. Tính cách, cảm xúc và hành động của mẹ không chỉ định hình cảm xúc của trẻ mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tính cách của trẻ sau này. Tuy nhiên, nhiều bà mẹ thường không nhận ra rằng những thói quen, tật xấu hoặc điểm yếu của mình có thể vô tình "truyền" sang con. Vậy mẹ cần làm gì để cải thiện bản thân và giúp trẻ phát triển toàn diện? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.

Mối liên hệ giữa mẹ và con trong giai đoạn đầu đời

Nhiều bà mẹ thường lo lắng rằng tính cách hay những thói quen không tốt của con – như sự lầm lì, ít nói, nóng nảy hay hấp tấp – có thể do ảnh hưởng từ cha hoặc môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy trẻ nhỏ học hỏi rất nhiều từ chính mẹ của mình. Điều này không chỉ đến từ những lời dạy dỗ mà còn qua cách mẹ sống, thể hiện cảm xúc và hành xử trong cuộc sống hàng ngày. Trẻ thường quan sát và bắt chước những hành vi, thái độ của mẹ, từ đó hình thành nên cách nhìn nhận thế giới xung quanh.

Sự gắn kết mạnh mẽ giữa mẹ và con trong giai đoạn đầu đời tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ, bao gồm trí tuệ, cảm xúc và kỹ năng xã hội. Điều này không có nghĩa mẹ phải trở thành một người hoàn hảo. Thay vào đó, điều quan trọng hơn cả là mẹ luôn hiện hữu bên con – yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu. Chính những điều nhỏ bé ấy sẽ giúp trẻ cảm nhận được sự an toàn, tin tưởng và phát triển một cách tự nhiên trong vòng tay mẹ.

Hiểu đúng về giáo dục trẻ sớm

Không ít người hiểu lầm rằng giáo dục trẻ sớm chỉ tập trung vào việc phát triển khả năng trí tuệ, như tăng chỉ số thông minh (IQ), khả năng nhớ chữ, hay học các kỹ năng đặc biệt. Nhưng thực tế, giáo dục trẻ từ sớm còn có một khía cạnh quan trọng hơn: những hành động, tình cảm và cảm xúc hàng ngày của mẹ chính là bài học lớn nhất đối với trẻ.

Những gì mẹ làm, cách mẹ phản ứng với các tình huống, và cảm xúc mà mẹ thể hiện sẽ trở thành những "bài học ngầm" mà trẻ tiếp nhận. Trẻ không chỉ học từ những gì mẹ cố dạy mà còn từ chính những điều mẹ vô tình thể hiện trong cuộc sống hàng ngày.

Tính cách của mẹ ảnh hưởng mạnh mẽ đến tính cách của con

Một sự thật mà nhiều người thường không để ý là trẻ nhỏ có xu hướng kế thừa và học hỏi tính cách của mẹ một cách tự nhiên. Từ những hành vi, thái độ đến cách mẹ đối diện với cuộc sống hàng ngày, tất cả đều để lại dấu ấn sâu sắc trong tâm hồn và tính cách của con.

• Nếu mẹ trầm tính, ít nói, trẻ cũng dễ trở thành người trầm lặng, ít giao tiếp và gặp khó khăn trong việc hòa đồng với bạn bè.
• Nếu mẹ hấp tấp, vội vàng, trẻ có thể học theo sự nóng nảy, thiếu kiên nhẫn và khó kiểm soát cảm xúc trong các tình huống khó khăn.
• Nếu mẹ thường xuyên lo âu và tiêu cực, trẻ cũng có nguy cơ trở nên nhút nhát, thiếu tự tin hoặc mang những cảm xúc tiêu cực trong cuộc sống.

Điều này không có nghĩa rằng tính cách của trẻ hoàn toàn bị "rập khuôn" từ mẹ, nhưng mẹ chính là tấm gương mà trẻ quan sát và noi theo mỗi ngày. Những thói quen và hành vi của mẹ, dù là nhỏ nhất, đều có khả năng ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách của trẻ trong tương lai.

Nếu mẹ nhận thấy mình có nhược điểm trong tính cách, đừng ngần ngại thay đổi, vì sự thay đổi này không chỉ tốt cho mẹ mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho trẻ. Ví dụ:

• Nếu mẹ không tự tin thể hiện khả năng âm nhạc, mẹ có thể mua những băng nhạc hoặc bài hát thiếu nhi để trẻ nghe. Điều này giúp trẻ không bị thiếu hụt về cảm thụ âm nhạc và vẫn phát triển được sự sáng tạo, cảm xúc.
• Nếu mẹ thường xuyên nhanh vội, hãy tập trung rèn luyện sự kiên nhẫn bằng cách ngồi lại trò chuyện, lắng nghe con hoặc thực hiện những hoạt động nhẹ nhàng cùng trẻ, như đọc sách, vẽ tranh.

Không dễ để thay đổi tính cách và thói quen, nhưng có thể điều chỉnh từng ngày

Việc thay đổi tính cách hay những thói quen đã hình thành từ lâu là điều không hề dễ dàng đối với bất kỳ ai, và mẹ cũng không phải là ngoại lệ. Những đặc điểm như hay lo lắng, dễ nóng giận hay đôi khi quá nhạy cảm đều là một phần con người của mẹ, được hình thành từ trải nghiệm sống, môi trường và những áp lực trong cuộc sống. Việc "thay đổi" không phải là điều mẹ cần đặt nặng, vì mẹ không phải trở thành phiên bản "hoàn hảo" nào đó để nuôi dạy con.

Điều quan trọng hơn là mẹ có thể học cách nhận diện và thấu hiểu cảm xúc của chính mình, tập trung vào những điều mình mong muốn dành cho con. Khi mẹ chấp nhận bản thân, kể cả những điều chưa hoàn hảo, mẹ sẽ tạo được một không gian an toàn và yêu thương cho con. Chính sự hiện diện chân thành của mẹ trong từng khoảnh khắc, cùng mong muốn mang đến những điều tích cực cho con, sẽ là món quà lớn nhất mà mẹ trao tặng cho con cái mình.

Trẻ không cần một người mẹ hoàn hảo – trẻ cần một người mẹ biết yêu thương bản thân và đồng hành cùng con, cả trong những cảm xúc vui vẻ lẫn những khoảnh khắc khó khăn. Khi mẹ đối diện với cảm xúc của mình một cách bình thản và tự nhiên, trẻ sẽ học được cách ứng xử tương tự với cảm xúc của chính mình.

Ảnh hưởng mạnh mẽ của cảm xúc mẹ đến trẻ

Một điều thú vị mà nhiều người mẹ thường bỏ qua là cảm xúc của mẹ có tác động mạnh mẽ đến con trẻ hơn bất kỳ điều gì khác. Khi mẹ bị cảm cúm, hầu hết các mẹ đều rất cẩn thận: đeo khẩu trang, giữ vệ sinh, hạn chế tiếp xúc gần để tránh lây bệnh cho con. Nhưng liệu mẹ có nhận ra rằng, cảm xúc tiêu cực như lo lắng, buồn bã hay tức giận lại "lây lan" sang trẻ nhanh hơn cả bệnh cảm?

Trẻ nhỏ có khả năng cảm nhận cảm xúc rất nhạy bén. Những cảm xúc mẹ mang trong mình – dù là vui vẻ hay tiêu cực – sẽ trở thành "tín hiệu" dẫn đường cho trẻ trong cách hiểu và ứng phó với thế giới xung quanh. Điều này không có nghĩa rằng mẹ cần phải giấu đi những cảm xúc buồn bã hay cố gắng kìm nén chúng. Thực tế, việc mẹ cố che giấu cảm xúc có thể khiến trẻ cảm thấy bối rối và lo lắng hơn, vì trẻ vẫn cảm nhận được điều gì đó không ổn nhưng không hiểu chuyện gì đang xảy ra.

Thay vào đó, mẹ có thể chia sẻ cảm xúc của mình một cách chân thành và phù hợp với lứa tuổi của con. Ví dụ, khi mẹ buồn, mẹ có thể nói: "Hôm nay mẹ hơi buồn vì công việc không được như ý, nên mẹ cần thời gian để nghỉ ngơi. Sau đó mẹ sẽ ra chơi cùng con nhé!" Điều này giúp trẻ hiểu rằng mọi cảm xúc đều là một phần bình thường trong cuộc sống, và cách quan trọng nhất là đối diện với cảm xúc đó, chứ không phải lảng tránh.

Khi mẹ hiện diện với cảm xúc của mình và chia sẻ chúng một cách tích cực, mẹ không chỉ giúp trẻ học cách xử lý cảm xúc, mà còn xây dựng một môi trường gia đình tràn đầy sự thấu hiểu và yêu thương.

Biết ơn cuốn sách: Chờ đến mẫu giáo thì đã muộn của tác giả Ibuka Masaru đã là nguồn hữu ích để ME School có bài viết này!