I. Sự Phát Triển Của Ngôn Ngữ Nói
Ngôn ngữ nói là một phần không thể thiếu trong sự phát triển của loài người. Theo các nhà ngôn ngữ học, có hai lý thuyết chính giải thích sự hình thành của ngôn ngữ: lý thuyết liên tục và lý thuyết gián đoạn.

1.1. Ngôn Ngữ Là Bản Năng
Steven Pinker, một nhà ngôn ngữ học nổi tiếng, tuyên bố rằng ngôn ngữ là một bản năng tự nhiên của con người. Điều này có nghĩa là trẻ em không cần phải học ngôn ngữ theo cách học một kỹ năng mới, mà chúng sẽ tự động hấp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên từ môi trường xung quanh.

Trước năm 1888, câu chuyện về nguồn gốc của ngôn ngữ vẫn còn là điều cấm kỵ bởi không có bằng chứng cụ thể như hóa thạch để chứng minh. Trong khi chúng ta có thể sử dụng hóa thạch để xác nhận sự tồn tại của khủng long, ngôn ngữ lại không để lại dấu vết vật lý tương tự. Một số nền văn hóa thậm chí còn giải thích rằng ngôn ngữ là món quà từ các vị thần, như trong đạo Hindu, ngôn ngữ được cho là bắt nguồn từ nữ thần Saraswati.

1.2. Thời Kỳ Nhạy Cảm Và Ngữ Pháp Phổ Quát
Những năm 1950 đánh dấu bước ngoặt khi Maria Montessori giới thiệu khái niệm về thời kỳ nhạy cảm trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ. Đây là thời điểm trẻ có khả năng hấp thu ngôn ngữ một cách hiệu quả nhất. Các nghiên cứu sau đó đã chỉ ra rằng có một cửa sổ cơ hội đặc biệt để trẻ học ngôn ngữ nhanh chóng và tự nhiên.

Noam Chomsky, được coi là cha đẻ của ngôn ngữ học hiện đại, đã phát triển lý thuyết về ngữ pháp phổ quát (Universal Grammar). Theo Chomsky, mọi trẻ em sinh ra đều có một "khuôn mẫu" ngữ pháp chung, cho phép chúng dễ dàng tiếp thu bất kỳ ngôn ngữ nào từ môi trường. Trẻ sẽ không nói ngay lập tức khi sinh ra, nhưng chúng có khả năng hấp thu âm thanh từ môi trường xung quanh và dần dần loại bỏ những âm thanh không cần thiết. Quá trình này giúp trẻ xây dựng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình và phát triển khả năng giao tiếp tự nhiên.

Điều thú vị là quá trình này cũng diễn ra tương tự trong các môi trường song ngữ hay đa ngữ. Trẻ em trong những gia đình sử dụng nhiều ngôn ngữ sẽ phát triển khả năng ngôn ngữ đa dạng mà không gặp khó khăn.

II. Sự Phát Triển Của Ngôn Ngữ Ký Hiệu (Ngôn Ngữ Viết)
Trong khi ngôn ngữ nói có thể coi là bản năng, ngôn ngữ ký hiệu (ngôn ngữ viết) lại là một phát minh quan trọng của loài người. Ngôn ngữ viết không chỉ giúp chúng ta ghi lại lịch sử mà còn là công cụ quan trọng để lưu trữ và truyền tải thông tin qua nhiều thế hệ.

2.1. Ngôn Ngữ Viết Xuất Phát Từ Nhu Cầu Của Con Người
Ngôn ngữ viết xuất hiện từ nhu cầu thực tế của con người, như việc đếm số lượng tài sản (gà, cừu, v.v.) hay ghi chép lại giao dịch thương mại. Khi xã hội phát triển, nhu cầu ghi nhớ và quản lý thông tin ngày càng tăng, và ngôn ngữ biểu tượng trở thành phương tiện không thể thiếu để bảo quản tri thức.

Điều quan trọng cần lưu ý là ngôn ngữ ký hiệu không phải là bản năng. Trẻ em không tự động học viết như học nói. Não bộ của trẻ cần được rèn luyện thông qua việc lặp đi lặp lại và thực hành đều đặn. Trong khi ngôn ngữ nói có thể được hấp thu tự nhiên, ngôn ngữ viết đòi hỏi quá trình học tập có hệ thống và sự hỗ trợ từ giáo viên và môi trường học tập.

2.2. Tác Động Của Ngôn Ngữ Viết Đến Sự Phát Triển Văn Hóa
Sự xuất hiện của ngôn ngữ viết đã thay đổi toàn bộ nền văn minh. Nhờ ngôn ngữ viết, con người có thể ghi lại và truyền tải ý tưởng, văn hóa, và tri thức qua nhiều thế hệ. Các ý tưởng quan trọng không còn chỉ tồn tại trong lời nói, mà giờ đây có thể được lưu giữ vĩnh viễn trên giấy.

Điều này cũng áp dụng khi trẻ em bước vào độ tuổi đi học (khoảng 3 tuổi). Khi đó, trẻ đã biết nói, và nhiệm vụ của chúng ta là giới thiệu ngôn ngữ viết bằng cách làm phong phú thêm vốn từ ngữ nói của trẻ. Rèn luyện tư duy và khả năng đọc viết là những kỹ năng cần thiết giúp trẻ phát triển toàn diện.

III. Những Yêu Cầu Cần Thiết Để Phát Triển Ngôn Ngữ Ở Trẻ
Để trẻ phát triển ngôn ngữ một cách toàn diện, có bốn yêu cầu quan trọng:

3.1. Hệ Thống Thính Giác Hoạt Động Tốt
Một trong những yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất để trẻ có thể học và phát triển ngôn ngữ là khả năng nghe. Trẻ cần có một hệ thống thính giác khỏe mạnh, bao gồm các cơ quan như tai, màng nhĩ và hệ thống thần kinh liên quan để nghe và xử lý âm thanh. Nếu trẻ không thể nghe được âm thanh, việc học ngôn ngữ sẽ trở nên cực kỳ khó khăn, bởi vì nghe được là điều kiện tiên quyết để nói được.

Ví dụ, nếu trẻ không nghe thấy những âm thanh của ngôn ngữ xung quanh, trẻ sẽ không thể bắt chước và học cách phát âm các từ. Điều này cũng giải thích lý do tại sao trẻ bị khiếm thính thường gặp khó khăn trong việc học ngôn ngữ nếu không được can thiệp sớm.

3.2. Hệ Thống Phát Âm Hoàn Chỉnh
Sau khi nghe, trẻ cần có một hệ thống phát âm khỏe mạnh và hoàn chỉnh. Các cơ quan như lưỡi, thanh quản và các cơ quan khác đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra âm thanh có thể hiểu được. Hệ thống này giúp trẻ phân biệt và phát âm rõ ràng những từ ngữ được nghe từ môi trường xung quanh.

Chẳng hạn, để trẻ có thể phát âm đúng một từ, não bộ phải xử lý âm thanh, sau đó điều khiển các cơ quan phát âm để tái tạo âm thanh đó. Nếu hệ thống phát âm không hoạt động tốt, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc tái tạo và truyền đạt chính xác những gì đã nghe.

3.3. Môi Trường Ngôn Ngữ Phong Phú
Một yếu tố không thể thiếu trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ là môi trường ngôn ngữ. Trẻ cần được lớn lên trong một môi trường giàu ngôn ngữ, bao gồm cả ngôn ngữ nói và viết. Đối với trẻ nhỏ, "Con là những gì con nghe thấy", nghĩa là trẻ sẽ học và nói ngôn ngữ mà chúng nghe được thường xuyên.

Trong giai đoạn từ 0-3 tuổi, trẻ thuộc nhóm phát triển trí tuệ hấp thu vô thức, tức là trẻ tiếp thu mọi thứ từ môi trường xung quanh một cách tự nhiên. Nếu môi trường không cung cấp đủ ngôn ngữ để trẻ hấp thụ, thì thời kỳ nhạy cảm này sẽ dần bị lãng phí và trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc học ngôn ngữ sau này.

3.4. Khát Khao Giao Tiếp
Yếu tố cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, là khát khao giao tiếp của trẻ. Đây là một yếu tố tâm lý sâu sắc. Trẻ em cần có mong muốn được nói, được lắng nghe và được hiểu. Nếu trẻ không cảm thấy được khuyến khích, không có ai lắng nghe, hoặc không có môi trường hỗ trợ để giao tiếp, trẻ có thể mất đi động lực nói chuyện.

Một ví dụ điển hình là hội chứng "câm theo lựa chọn". Trẻ mắc hội chứng này chọn cách không nói vì không cảm thấy an toàn hoặc không có mối quan hệ xã hội đủ mạnh để khuyến khích giao tiếp. Để khắc phục, trẻ cần được đặt trong một môi trường an toàn cả về thể chất và tinh thần, nơi mà mọi người lắng nghe và khuyến khích trẻ bày tỏ suy nghĩ của mình.

Thời Kỳ Then Chốt Cho Ngôn Ngữ
Thời kỳ nhạy cảm đối với sự phát triển ngôn ngữ bắt đầu từ khi trẻ còn là phôi thai, khi đôi tai bắt đầu hình thành, và kéo dài đến khoảng 6-7 tuổi. Trong thời kỳ này, trẻ có khả năng tiếp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên và dễ dàng. Nếu trẻ được tiếp xúc với một môi trường giàu ngôn ngữ, bao gồm cả ngôn ngữ nói và viết với ngữ pháp phong phú, trẻ sẽ có cơ hội tối ưu hóa khả năng ngôn ngữ của mình.

IV. Kết Luận
Sự phát triển ngôn ngữ, dù là ngôn ngữ nói hay viết, đều đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Trong khi ngôn ngữ nói có thể phát triển tự nhiên như một bản năng, ngôn ngữ viết yêu cầu sự rèn luyện và hỗ trợ từ môi trường. Việc cung cấp cho trẻ một môi trường giàu ngôn ngữ và khuyến khích khát khao giao tiếp sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện hơn về mặt ngôn ngữ và tư duy.