Ba mẹ có biết trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sở hữu một khả năng học hỏi phi thường gọi là "Trí tuệ Hấp thu"? Đó là khả năng tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và nhanh chóng như miếng bọt biển thấm nước mà không cần nỗ lực hay ý thức ở trẻ từ 0-6 tuổi. Trong trí tuệ hấp thu có "trí tuệ hấp thu vô thức" và "trí tuệ hấp thu có ý thức". Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về "Trí tuệ hấp thu vô thức" và tầm quan trọng của nó trong việc nuôi dạy trẻ.

Giai Đoạn Trí Tuệ Hấp Thu Vô Thức (0 - 3 tuổi) - Sự Bí Ẩn Của Não Bộ Đang Phát Triển

1. Phôi thai tinh thần: Đây là giai đoạn Trí tuệ Hấp thu Vô thức hoạt động mạnh mẽ nhất. Trẻ tiếp thu mọi thứ từ môi trường xung quanh một cách tự nhiên thông qua các giác quan.

Khi mới chào đời, trẻ sơ sinh có vẻ yếu ớt và bất lực, thậm chí còn kém phát triển hơn so với con non của nhiều loài động vật. Nhưng đừng để vẻ ngoài đánh lừa bạn! Đằng sau vẻ "vô năng" đó là một quá trình phát triển tinh thần mạnh mẽ, được các chuyên gia gọi là "phôi thai tinh thần".

Trong hai năm đầu đời, trẻ trải qua một sự chuyển đổi đáng kinh ngạc:

• Từ việc không thể giao tiếp, trẻ bắt đầu hiểu và nói được nhiều từ.
• Từ chỗ không thể di chuyển, trẻ học cách lật, bò, và cuối cùng là chạy nhảy.
• Từ việc dường như không hiểu gì, trẻ dần dần nắm bắt và tương tác với thế giới xung quanh.

Đây chính là sức mạnh của phôi thai tinh thần - một quá trình phát triển âm thầm nhưng mạnh mẽ, biến đổi trẻ từ một sinh vật "vô năng" thành một cá thể thông minh, năng động chỉ trong vòng 24 tháng.

2. Horme - Nguồn sinh lực bên trong trẻ

Ngay từ khoảnh khắc cất tiếng khóc chào đời, một hành trình chinh phục sự độc lập đã bắt đầu trong mỗi đứa trẻ. Trên con đường ấy, trẻ tự hoàn thiện bản thân, vượt qua mọi trở ngại để vươn lên và trưởng thành. Điều gì đã thôi thúc trẻ nỗ lực không ngừng như vậy?

Đó chính là một nguồn sinh lực tiềm ẩn bên trong mỗi đứa trẻ, một động lực mạnh mẽ dẫn dắt trẻ tiến về phía trước. Nguồn năng lượng kỳ diệu ấy được nhà giáo dục Percy Nunn gọi là "Horme".

Tương tự như khái niệm "sinh lực" hay "Libido" của Freud, Horme là động lực, là khát khao mãnh liệt thôi thúc trẻ hành động và phát triển. Nó được ví như "sự thôi thúc thần thánh", là cội nguồn của mọi sự tiến hóa và là động lực cho mọi nỗ lực vươn lên của trẻ. Sinh lực này kích thích trẻ thực hiện nhiều hành động và nếu được phép phát triển bình thường, không bị cản trở, nó sẽ tự biểu hiện trong cái mà chúng ta gọi là “niềm vui của cuộc sống”. Trẻ sẽ luôn giàu sức sống và luôn hạnh phúc.

3. Mneme - Kho lưu trữ trí nhớ đặc biệt

Có bao giờ bạn tự hỏi, những trải nghiệm của những năm tháng đầu đời được lưu giữ ở đâu trong tâm trí mỗi người? Liệu chúng có thực sự biến mất hay vẫn ẩn chứa đâu đó, lặng lẽ tạo nên con người chúng ta ngày hôm nay?

Câu trả lời nằm ở Mneme - một khái niệm được nhà giáo dục Percy Nunn đưa ra để mô tả một loại trí nhớ đặc biệt. Không giống như trí nhớ có ý thức, nơi ta chủ động ghi nhớ và truy xuất thông tin, Mneme hoạt động một cách âm thầm và vô hình. Tất cả những gì trí tuệ hấp thu vô thức được lưu ở vùng Mneme. Mneme như một "chiếc hộp đen" lưu giữ tất cả những hình ảnh, âm thanh, cảm xúc của trẻ trong giai đoạn đầu đời, đặc biệt là những năm tháng ấu thơ. Những ký ức này tuy không thể chủ động nhớ lại nhưng vẫn tồn tại như một phần con người chúng ta, ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi một cách vô thức.

Mneme chính là minh chứng cho tầm quan trọng của những năm tháng đầu đời. Dù không thể chạm tới, những trải nghiệm thời thơ ấu vẫn âm thầm định hình nên con người chúng ta sau này.

4. "Tinh Vân Tiềm Năng" Đến Những Câu Nói Đầu Đời

Não bộ của trẻ sơ sinh được ví như một "tinh vân" với tiềm năng ngôn ngữ vô hạn. Mọi năng lượng sáng tạo đều được trẻ hấp thụ từ môi trường xung quanh, tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự phát triển ngôn ngữ sau này. Thật kỳ diệu, trẻ sơ sinh có khả năng tiếp thu nhiều ngôn ngữ cùng lúc một cách tự nhiên mà không cần bất kỳ nỗ lực nào. Trẻ học cách nói bằng cách lắng nghe ngôn ngữ mà người lớn xung quanh trẻ sử dụng, đồng thời lắng nghe cả những trẻ đã đạt được phương tiện thể hiện suy nghĩ này. Từ trong bụng mẹ, thông qua thính giác, trẻ đã làm quen với âm thanh ngôn ngữ và bắt đầu quá trình học hỏi phi thường của mình.

Hành trình ngôn ngữ của trẻ được đánh dấu bằng những cột mốc đáng nhớ:

• 4-6 tháng tuổi: Trẻ bập bẹ những âm thanh đầu tiên, từ những nguyên âm đơn giản đến những phụ âm phức tạp hơn.
• 1 tuổi: Trẻ bắt đầu nói được những từ đơn giản, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc sử dụng ngôn ngữ.
• 2 tuổi: Giai đoạn "bùng nổ ngôn ngữ" với vốn từ vựng mở rộng một cách đáng kinh ngạc, thể hiện rõ khả năng hấp thụ ngôn ngữ "vô thức" tuyệt vời của trẻ.

5. Hành Trình Kì Diệu Từ "Vô Năng" Đến Làm Chủ Cử Động

Hành trình vận động của trẻ là một minh chứng rõ nét cho sự phát triển phi thường của não bộ và cơ thể. Ngay từ khi mới sinh ra, trẻ đã âm thầm hấp thụ kiến thức từ môi trường xung quanh. Não bộ và các bao myelin phát triển nhanh chóng, tạo điều kiện cho trẻ thực hiện những chuyển động đầu tiên - những phản xạ tự nhiên. Hãy cùng theo dõi những cột mốc đáng nhớ trong hành trình vận động đầy ngoạn mục của trẻ:

• 4 tháng tuổi: Trẻ bắt đầu kiểm soát được đầu và vai, rướn người để khám phá thế giới xung quanh.
• 6 tháng tuổi: Trẻ có thể lăn tròn, với tay cầm nắm đồ vật một cách thích thú.
• 8 tháng tuổi: Trẻ biết ngồi, bò, cầm nắm đồ vật một cách có chủ đích hơn.
• 1 tuổi: Bước đi chập chững đầu tiên - khoảnh khắc đánh dấu sự tự lập và tự do khám phá của trẻ.
• 18 tháng tuổi - 2 tuổi: Trẻ phát triển sức mạnh thể chất, thích mang vác đồ vật nặng và có thể đi được một quãng đường dài.

Điều thú vị là, sự phát triển vận động và ngôn ngữ của trẻ diễn ra đồng thời và độc lập với nhau. Mỗi lĩnh vực đều đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ.

6. Trật Tự - Nền Tảng Cho Sự Phát Triển Nội Tâm Của Trẻ
Giai đoạn 0-3 tuổi là thời kỳ nhạy cảm với trật tự - yếu tố then chốt định hình "trật tự bên trong" của trẻ. Trật tự bên ngoài là quan hệ với môi trường bên ngoài. Trật tự bên trong là quan hệ với cơ thể, với các năng lực tri giác của cơ thể và với các cấu trúc tâm thần đang thành hình bên trong cơ thể. Khi trẻ mới sinh ra, trẻ sẽ tiếp nhận các trật tự của môi trường bên ngoài và trẻ hấp thu vô thức.Trẻ cần phải thấy được sự ổn định, trật tự của môi trường và người chăm sóc trẻ. Khi có một sự thay đổi nhỏ nào trẻ sẽ thấy khó chịu và khóc. Đặc biệt, trẻ 2-3 tuổi là đỉnh điểm của thời kỳ nhạy cảm về trật tự. Vì vậy, việc tạo dựng một môi trường sống ổn định, có trật tự cho trẻ trong giai đoạn 0-3 tuổi là vô cùng quan trọng. Điều này giúp trẻ xây dựng sự tự tin, tính kỷ luật và khả năng thích nghi sau này.

Hãy nhớ rằng, trí tuệ hấp thụ vô thức trong giai đoạn 0-3 tuổi là nền tảng cho sự hình thành nhân cách và "cái tôi" của trẻ. Mỗi trải nghiệm, dù là nhỏ bé, đều góp phần tạo nên con người con bạn trong tương lai.

Tóm lại, giai đoạn 0-3 tuổi là một giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của trẻ, khi mà trí tuệ hấp thu vô thức hoạt động mạnh mẽ nhất. Trong giai đoạn này, trẻ tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm từ môi trường xung quanh một cách tự nhiên và nhanh chóng, mà không cần nỗ lực hay ý thức. Việc hiểu và hỗ trợ sự phát triển của trí tuệ hấp thu vô thức trong giai đoạn này sẽ giúp trẻ xây dựng nền tảng vững chắc cho sự hình thành nhân cách và "cái tôi" sau này. Vì vậy, ba mẹ và người chăm sóc trẻ cần tạo dựng một môi trường sống ổn định, có trật tự và giàu trải nghiệm để giúp trẻ phát triển toàn diện và đạt được tiềm năng của mình.