Ba mẹ đã bao giờ tự hỏi: Làm thế nào con mình có thể vừa học vừa phát triển các kỹ năng sống quan trọng như giao tiếp, trách nhiệm, và sự tự tin? Mô hình cộng đồng các độ tuổi hay còn được gọi với tên là "cộng đồng trẻ thơ" - được lấy cảm hứng từ phương pháp Montessori – chính là câu trả lời. Tại đây, trẻ không chỉ học tập mà còn được trải nghiệm một "xã hội thu nhỏ", nơi các kỹ năng xã hội, tình cảm và tư duy độc lập được nuôi dưỡng một cách tự nhiên.. Vào năm 1907, khi thành lập Casa de Bambini, Bà Maria Montessori đã tiên phong xây dựng một môi trường với số lượng trẻ lớn (lên đến 50 trẻ) và đạt được thành công vang dội. Ngày nay, các nghiên cứu cho thấy số lượng lý tưởng cho một lớp học là từ 25 đến 35 trẻ, tùy thuộc vào diện tích lớp học và quy định pháp luật của từng quốc gia.

Tại sao cộng đồng các độ tuổi lại quan trọng?

Trong những năm đầu đời, trẻ không chỉ cần học kiến thức mà còn cần phát triển đầy đủ về kỹ năng sống và nhân cách. "Cộng đồng các độ tuổi" chính là nơi trẻ bắt đầu hành trình này. Dưới đây là những lý do tại sao mô hình này lại được rất nhiều phụ huynh và chuyên gia giáo dục đánh giá cao:

Tạo môi trường xã hội thu nhỏ
Trong cộng đồng này, trẻ được sống và tương tác như trong một xã hội thực thụ. Trẻ quan sát cách các bạn làm việc, cách sử dụng học cụ, cách ứng xử với nhau và học hỏi từ chính những gì mình quan sát. Điều này giúp trẻ nhận thức rõ hơn về vai trò của mình trong tập thể và phát triển khả năng thích nghi với môi trường xung quanh.

Đa dạng độ tuổi – cơ hội để học hỏi lẫn nhau
Một cộng đồng các độ tuổi sẽ khuyến khích sự đa dạng:

• Trẻ lớn hỗ trợ trẻ nhỏ: Trẻ lớn không chỉ học cách hướng dẫn và chăm sóc bạn nhỏ hơn, mà còn phát triển tinh thần trách nhiệm và kỹ năng lãnh đạo.
• Trẻ nhỏ học theo trẻ lớn: Trẻ nhỏ nhìn vào các anh chị lớn để quan sát và bắt chước. Điều này thúc đẩy sự phát triển độc lập và tự tin một cách tự nhiên.
• Tương tác ngang hàng: Trẻ học cách hợp tác, chia sẻ và cùng nhau giải quyết vấn đề, từ đó phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết.

Phát triển sự đồng cảm và tình yêu thương
Trong một cộng đồng đông đảo, trẻ được trải nghiệm các tình huống thực tế, từ việc giúp đỡ bạn bè cho đến hợp tác thực hiện các nhiệm vụ chung. Những trải nghiệm này giúp trẻ phát triển lòng đồng cảm, biết cách yêu thương và hỗ trợ người khác thay vì chỉ tập trung vào bản thân.

Trải nghiệm các vai trò khác nhau
Trong cộng đồng các độ tuổi, trẻ lần lượt đảm nhận các vai trò khác nhau theo sự phát triển của mình:

• Là trẻ nhỏ nhất, được nhận sự hướng dẫn và chăm sóc từ các anh chị lớn.
• Là trẻ lớn hơn, biết cách hỗ trợ và làm gương cho các bạn nhỏ hơn.
• Là trẻ lớn nhất trong nhóm, thể hiện vai trò lãnh đạo và chịu trách nhiệm.

Những trải nghiệm này giúp trẻ hiểu rõ trách nhiệm của mình trong từng giai đoạn và phát triển toàn diện về nhân cách.

Phát triển kỹ năng sống và tính độc lập

Cộng đồng các độ tuổi tạo điều kiện để trẻ thực hành các kỹ năng sống cơ bản, như chăm sóc môi trường xung quanh, tự phục vụ bản thân, và quan tâm đến người khác. Từ đó, trẻ không chỉ trở nên độc lập mà còn học được cách gắn kết với cộng đồng.

Ba Nhiệm Vụ Chính Trẻ Thực Hiện Được Từ Cộng Đồng Các Độ Tuổi

Cộng đồng các độ tuổi không chỉ là môi trường học tập và vui chơi, mà còn là nơi trẻ xây dựng nền tảng phát triển kỹ năng xã hội và nhân cách. Trong môi trường này, trẻ em thực hiện được ba nhiệm vụ chính có vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện: học cách gắn kết, phối hợp hợp tác & đồng cảm, và trở nên độc lập hơn trong cộng đồng. Dưới đây là sự phân tích chi tiết về từng nhiệm vụ và tác động của chúng đến sự trưởng thành của trẻ.

Học cách gắn kết – Kết nối với cộng đồng và mọi người xung quanh

Cộng đồng các độ tuổi là một xã hội thu nhỏ, nơi trẻ được tiếp xúc và tương tác thường xuyên với những người bạn đồng hành ở các lứa tuổi khác nhau. Thông qua các hoạt động hằng ngày, trẻ học cách xây dựng mối quan hệ với những người xung quanh.

• Kết nối qua quan sát và tương tác tự nhiên:
  Trẻ nhỏ quan sát cách các bạn lớn làm việc, cách các anh chị hỗ trợ lẫn nhau và tự nhiên bắt chước theo. Trong quá trình này, trẻ học được cách tạo dựng mối quan hệ dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng.
• Hiểu tầm quan trọng của cộng đồng:
  Khi tham gia vào các hoạt động nhóm như sắp xếp học cụ, chăm sóc cây cối hoặc hỗ trợ bạn bè, trẻ dần nhận ra tầm quan trọng của mỗi cá nhân trong việc duy trì sự hài hòa và phát triển của cộng đồng.
• Thúc đẩy sự gắn bó và yêu thương:
  Những trải nghiệm trong cộng đồng giúp trẻ cảm nhận được giá trị của sự gắn bó: việc trẻ nhỏ nhận được sự giúp đỡ từ trẻ lớn, hay khi chính trẻ lớn giúp đỡ các bạn khác, đều nuôi dưỡng tình yêu thương và sự gắn kết tự nhiên trong lòng trẻ.

Kết quả là, trẻ không chỉ học cách trở thành một phần của cộng đồng mà còn hiểu được giá trị của sự kết nối giữa con người với nhau.

Phối hợp hợp tác & đồng cảm – Xây dựng kỹ năng làm việc nhóm và phát triển cảm xúc xã hội

Sống trong một cộng đồng các độ tuổi, trẻ không chỉ học cách làm việc độc lập mà còn học cách phối hợp và hợp tác với những người xung quanh. Đồng thời, trẻ phát triển khả năng đồng cảm – một kỹ năng quan trọng giúp trẻ hiểu và quan tâm đến cảm xúc của người khác.

• Học cách phối hợp và làm việc nhóm:
  Trong các hoạt động cộng đồng, trẻ thường phải cùng nhau thực hiện nhiệm vụ, chẳng hạn như dọn dẹp lớp học, chăm sóc cây cối hoặc hỗ trợ bạn bè hoàn thành công việc. Sự phối hợp này giúp trẻ nhận thức rằng, để đạt được mục tiêu chung, mỗi người cần đóng góp phần việc của mình và hỗ trợ lẫn nhau.
• Phát triển khả năng đồng cảm:
  Khi quan sát bạn bè gặp khó khăn hoặc cần sự giúp đỡ, trẻ dần học cách thấu hiểu cảm xúc của người khác. Điều này giúp trẻ phát triển lòng trắc ẩn và hành vi hỗ trợ tự nhiên, chẳng hạn như an ủi một bạn nhỏ đang buồn hoặc hỗ trợ bạn khi gặp vấn đề.
• Giải quyết xung đột một cách tích cực:
  Trong môi trường có nhiều trẻ với tính cách khác nhau, không tránh khỏi những xung đột nhỏ. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội để trẻ học cách lắng nghe, đồng cảm, và cùng nhau tìm ra cách giải quyết vấn đề một cách hài hòa.

Nhờ đó, trẻ không chỉ rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm mà còn hình thành lòng nhân ái, khả năng thấu cảm và biết quan tâm, chia sẻ với người khác – những phẩm chất quan trọng để xây dựng các mối quan hệ lành mạnh trong tương lai.

Độc lập hơn trong cộng đồng – Tự tin và chủ động trong mọi tình huống

Mặc dù cộng đồng các độ tuổi khuyến khích sự phối hợp và hỗ trợ lẫn nhau, một mục tiêu quan trọng khác là giúp trẻ phát triển sự độc lập. Trẻ học cách tự mình hoàn thành các nhiệm vụ cá nhân và tìm ra giải pháp trong những tình huống khác nhau mà không cần sự giúp đỡ từ người lớn.

• Phát triển khả năng tự phục vụ:
  Trong cộng đồng, trẻ được khuyến khích tự mình thực hiện các công việc phù hợp với lứa tuổi, như tự lấy học cụ, ăn uống, hay dọn dẹp sau khi chơi. Những nhiệm vụ này giúp trẻ rèn luyện sự chủ động và tự tin vào khả năng của mình.
• Tự xử lý vấn đề:
  Khi gặp khó khăn trong việc hoàn thành một nhiệm vụ, trẻ thường quan sát bạn bè để học hỏi cách làm, hoặc thử tự tìm giải pháp thay vì lập tức nhờ sự can thiệp của người lớn. Điều này giúp trẻ phát triển tư duy độc lập và khả năng tự giải quyết vấn đề.
• Xây dựng trách nhiệm cá nhân:
  Khi trẻ lớn hơn trong nhóm, trẻ nhận thấy mình không chỉ cần tự hoàn thành nhiệm vụ mà còn có trách nhiệm hỗ trợ và làm gương cho các bạn nhỏ hơn. Điều này giúp trẻ hình thành ý thức trách nhiệm đối với cả bản thân và cộng đồng.

Kết quả là, trẻ trở nên tự tin và độc lập hơn, biết cách quản lý bản thân và đóng góp tích cực vào cộng đồng mà không cần sự phụ thuộc quá nhiều vào người lớn.

Ba nhiệm vụ chính mà trẻ thực hiện được từ cộng đồng các độ tuổi – học cách gắn kết, phối hợp hợp tác & đồng cảm, và độc lập hơn trong cộng đồng – chính là những nền tảng quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện cả về kỹ năng xã hội lẫn tư duy và nhân cách.

Thông qua việc sống và học tập trong một xã hội thu nhỏ, trẻ không chỉ trở thành một cá nhân tự tin, độc lập mà còn biết cách làm việc nhóm, đồng cảm và gắn kết với những người xung quanh. Đây là những kỹ năng sống thiết yếu, giúp trẻ chuẩn bị tốt nhất để trở thành một thành viên có trách nhiệm trong xã hội lớn hơn khi trưởng thành.

Biết ơn nguồn tài liệu quý giá: Bài giảng của cô Lhamo Pemba (2021)
Đã giúp ME School thực hiện bài viết này!