Có phải ba mẹ đã từng thấy con mình nép sau chân khi có khách đến nhà, cúi gằm mặt khi được cô giáo hỏi, hay ngần ngại không dám tham gia trò chơi cùng các bạn? Những khoảnh khắc ấy, dù chỉ thoáng qua, cũng đủ để dấy lên trong lòng ba mẹ một nỗi lo lắng thầm lặng: "Liệu con có đang quá nhút nhát không?", "Lớn lên con có hòa nhập được không?", và quan trọng nhất: "Làm thế nào để trẻ tự tin hơn?".
Trong bài viết này, ME School sẽ cùng ba mẹ đi tìm câu trả lời sâu sắc cho câu hỏi "làm thế nào để trẻ tự tin hơn?", bắt đầu từ việc thấu hiểu bản chất của sự tự tin, nhận diện đúng các dấu hiệu, và từ đó áp dụng những phương pháp giáo dục khoa học, ấm áp để khơi mở "viên ngọc" tự tin đang ẩn giấu bên trong mỗi đứa trẻ.
>> Tham khảo thêm:
- 10 phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ em mầm non đơn giản, hiệu quả
- Các đặc điểm phát triển ngôn ngữ của trẻ mầm non từ 1-6 tuổi
- Lần đầu cho con đi học mầm non: 5 Nỗi lo phụ huynh thường gặp
Sự tự tin là gì?
Khi nghĩ về một đứa trẻ tự tin, chúng ta thường hình dung ra hình ảnh một cô bé, cậu bé hoạt bát, dõng dạc phát biểu, dễ dàng kết bạn. Điều đó đúng, nhưng chưa đủ. Sự tự tin không chỉ là biểu hiện bên ngoài, mà là một trạng thái tinh thần sâu sắc đến từ bên trong.
Để dễ hình dung, ba mẹ hãy tưởng tượng sự tự tin giống như một cái cây vững chãi:
- Bộ rễ (Lòng tự trọng - Self-esteem): Đây là phần quan trọng nhất, ẩn sâu dưới lòng đất. Nó là niềm tin cốt lõi của trẻ rằng: "Con xứng đáng được yêu thương và có giá trị, dù con là ai, dù con có làm tốt hay không". Một đứa trẻ có lòng tự trọng sẽ không sụp đổ khi thất bại, vì con biết giá trị của mình không phụ thuộc vào một kết quả nhất thời.
- Thân cây (Sự tự tin vào năng lực - Self-efficacy): Đây là niềm tin "Con có thể làm được!". Nó được xây dựng qua những lần con tự xúc ăn, tự mặc quần áo, tự vẽ một bức tranh... dù còn vụng về. Mỗi một "thành tựu" nhỏ, dù là nhỏ nhất, đều giúp thân cây này to và khỏe hơn, giúp con sẵn sàng đối mặt với những thử thách lớn hơn.
- Cành lá (Kỹ năng xã hội - Social skills): Đây là phần chúng ta dễ nhìn thấy nhất – khả năng giao tiếp, kết bạn, thể hiện ý kiến. Khi bộ rễ đã bám sâu và thân cây đã vững chãi, cành lá sẽ tự nhiên vươn ra xum xuê. Một đứa trẻ tin vào giá trị bản thân và năng lực của mình sẽ dễ dàng hơn trong việc tự tin giao tiếp với thế giới xung quanh.
Vì vậy, câu hỏi "làm thế nào để trẻ tự tin hơn?" thực chất là câu hỏi: "Làm thế nào để chúng ta tưới tắm cho bộ rễ lòng tự trọng và giúp thân cây năng lực của con phát triển mỗi ngày?".
>> Ba mẹ tham khảo thêm:
- Tôn trọng trẻ có khó không? Vì sao người lớn thường mắc sai lầm?
- Trẻ mấy tuổi biết nói? Các mốc phát triển và lưu ý dạy trẻ tập nói
- 10 phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ em mầm non đơn giản, hiệu quả
Khi có đủ sự tin tin, trẻ sẽ dễ dàng phát biểu, nói lên những suy nghĩ của mình
Dấu hiệu của một đứa trẻ thiếu tự tin và nhút nhát
Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với những nét tính cách khác nhau. Một em bé trầm tính, hướng nội không đồng nghĩa với việc con thiếu tự tin. Tuy nhiên, nếu ba mẹ quan sát thấy con có nhiều biểu hiện dưới đây một cách thường xuyên và nó cản trở con tận hưởng niềm vui học tập, vui chơi, đó có thể là những dấu hiệu cho thấy con cần được hỗ trợ nhiều hơn.
1 - Trong giao tiếp xã hội
- Tránh giao tiếp bằng mắt: Con thường nhìn xuống đất hoặc nhìn đi chỗ khác khi nói chuyện với người lạ, thậm chí cả người quen.
- Nói rất nhỏ hoặc lí nhí: Âm lượng của con nhỏ đến mức người khác khó nghe thấy, dù con không hề có vấn đề về thanh quản.
- Bám chặt lấy ba mẹ: Ở những nơi đông người hoặc môi trường mới, con luôn bám riết lấy ba mẹ, từ chối tương tác với người khác.
- Không dám chào hỏi: Dù được ba mẹ nhắc nhở, con vẫn ngần ngại hoặc từ chối chào hỏi người lớn.
- Khó khăn trong việc kết bạn: Con thường chỉ chơi một mình, quan sát các bạn từ xa thay vì chủ động tham gia vào nhóm.
2 - Khi đối mặt với thử thách
- Dễ dàng bỏ cuộc: Khi gặp một nhiệm vụ hơi khó (ví dụ: xếp một khối hình phức tạp), con nhanh chóng nản lòng và nói "Con không làm được đâu".
- Sợ mắc lỗi: Con rất lo lắng về việc bị chê cười hoặc làm sai. Con có thể từ chối thử những điều mới vì sợ mình sẽ không làm tốt.
- Phụ thuộc quá nhiều vào sự giúp đỡ: Con luôn tìm kiếm sự trợ giúp ngay cả với những việc trong khả năng của mình, thay vì tự mình thử sức trước.
3 - Trong việc thể hiện bản thân
- Ngại bày tỏ ý kiến: Trong các cuộc trò chuyện, con hiếm khi đưa ra quan điểm riêng, thường chỉ đồng tình với người khác.
- Luôn tìm kiếm sự chấp thuận: Con thường xuyên hỏi "Con làm thế này có được không ạ?", "Mẹ thấy có đẹp không?" và cảm thấy lo lắng nếu không nhận được lời khen ngay lập tức.
Nhận diện sớm những dấu hiệu này không phải để dán nhãn cho con, mà là bước đầu tiên để ba mẹ thấu hiểu thế giới nội tâm của con, từ đó tìm ra phương pháp đồng hành phù hợp và hiệu quả nhất.
>> Ba mẹ tham khảo thêm những kỹ năng giúp trẻ tự tin hơn:
- Rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 24 - 36 tháng hằng ngày
- Dạy 10+ kỹ năng sống cần thiết cho trẻ mầm non 5 tuổi nên biết
- 4 phương pháp giáo dục kỹ năng sống hiệu quả cho trẻ mầm non
ME School luôn khuyến khích trẻ thể hiện những mong muốn, ý kiến của bản thân
Cha mẹ nên làm gì khi trẻ nhút nhát, thiếu tự tin?
Nhìn con rụt rè đứng nép sau lưng mẹ, không dám tham gia vào trò chơi cùng các bạn, hay ngập ngừng không cất lên lời chào... những khoảnh khắc ấy có thể khiến lòng ba mẹ trĩu nặng một nỗi lo. Sự nhút nhát không phải là một "lỗi", đó chỉ đơn giản là một nét tính cách. Tuy nhiên, nếu sự nhút nhát đi kèm với việc thiếu tự tin, nó có thể trở thành rào cản ngăn con khám phá thế giới và phát huy hết tiềm năng của mình.
Hành trình giúp con xây dựng sự tự tin không phải là cố gắng biến con thành một người khác, mà là trao cho con sức mạnh nội tại để con thoải mái là chính mình. Đây là một quá trình cần sự kiên nhẫn, thấu cảm và phương pháp đúng đắn từ những người gần gũi nhất: ba mẹ và thầy cô.
1. Cha mẹ hãy làm mẫu về sự tự tin
Trẻ con là những tấm gương phản chiếu. Chúng học về thế giới và cách ứng xử thông qua việc quan sát hành động của ba mẹ nhiều hơn là lắng nghe lời chỉ dạy. Đặc biệt, tính cách của mẹ ảnh hưởng đến con một cách sâu sắc.
- Cách ba mẹ xử lý sai lầm: Khi ba mẹ lỡ tay làm đổ nước hay tìm sai đường, thay vì bực bội, hãy bình tĩnh nói: "Ồ, ba/mẹ nhầm một chút rồi. Không sao cả, mình làm lại thôi!" Điều này dạy con rằng sai lầm là một phần bình thường của cuộc sống và ai cũng có thể mắc phải.
- Cách ba mẹ giao tiếp xã hội: Hãy để con thấy ba mẹ tự tin chào hỏi bác bảo vệ, mỉm cười cảm ơn cô thu ngân, hay bắt chuyện với một phụ huynh khác ở sân chơi. Những hành động nhỏ này cho con thấy rằng việc tương tác với người khác là một điều tự nhiên và tích cực. Từ đó, giúp phát triển kỹ năng xã hội cho trẻ mầm non một cách hiệu quả.
- Cách ba mẹ thử những điều mới: Khi đối mặt với một món ăn lạ hay một hoạt động mới, hãy thể hiện sự hào hứng: "Trông lạ quá nhỉ, nhưng mình cứ thử xem sao!". Sự cởi mở của ba mẹ sẽ truyền cảm hứng để con dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn của mình.
Ba mẹ không cần phải là một người hoàn hảo, nhưng hãy là một người không ngừng học hỏi và không sợ hãi trước những thử thách nhỏ trong cuộc sống. Đó là bài học về sự tự tin giá trị nhất.
>> Tham khảo thêm:
- Thấu hiểu tính khí của con giúp ba mẹ nuôi con hạnh phúc
- Tại sao trẻ hay đòi hỏi và nài nỉ? Giải pháp giúp cha mẹ ứng phó hiệu quả
- 5 điều cha mẹ cần tránh trước mặt trẻ nhỏ (0-6 tuổi)
Ba mẹ luôn là những tấm gương sáng cho trẻ noi theo trên hành trình phát triển
2. Thấu hiểu giá trị của những sai lầm khi trẻ mắc lỗi
Đối với một đứa trẻ nhút nhát, nỗi sợ mắc lỗi có thể khiến chúng tê liệt. Phản ứng của ba mẹ khi con phạm sai lầm sẽ quyết định liệu sai lầm đó là một "dấu chấm hết" hay một "cơ hội học hỏi".
- Giữ bình tĩnh và thấu cảm: Khi con làm đổ sữa hay vẽ bẩn lên tường, hãy hít một hơi thật sâu. Thay vì la mắng "Sao con hậu đậu thế?", hãy nói một cách nhẹ nhàng: "Không sao đâu con. Lần sau mình cẩn thận hơn một chút nhé. Bây giờ hai mẹ con mình cùng lau dọn nào."
- Tập trung vào giải pháp, không phải vấn đề: Thay vì truy cứu "Tại sao?", hãy hướng con đến "Làm thế nào?". "Làm thế nào để mình xây lại tòa tháp này vững hơn nhỉ?", "Làm thế nào để lần sau con nhớ mang theo hộp bút?".
- Bình thường hóa sai lầm: Chia sẻ với con những sai lầm của chính ba mẹ: "Hồi nhỏ mẹ cũng từng làm vỡ một cái bát đấy. Lúc đó mẹ cũng sợ lắm, nhưng rồi bà ngoại đã dạy mẹ cách dọn dẹp an toàn."
Tại ME School, chúng tôi gọi sai lầm là "first attempt in learning" (nỗ lực học hỏi đầu tiên). Một môi trường thân thiện với lỗi lầm trong trường mầm non chính là mảnh đất màu mỡ nhất để sự tự tin nảy mầm.
>> Tham khảo thêm:
- 12+ cách dạy con của người Nhật, bé tự lập, tự tin, thông minh
- 10+ phương pháp giáo dục con của người Do Thái thông minh
- 3-6 tuổi: Mở ra thế giới diệu kỳ của tư duy và cảm xúc
Hãy cho con cảm thấy được sống trong một môi trường an toàn để có thể nuôi dưỡng sự tự tin
3. Chuẩn bị tâm lý và chấp nhận rủi ro
Trẻ nhút nhát thường lo sợ về những điều chưa biết. Việc chuẩn bị trước về mặt tâm lý sẽ giống như trao cho con một tấm bản đồ, giúp con bớt hoang mang khi bước vào một "vùng đất mới".
- "Diễn tập" trước tình huống: Trước khi đến một bữa tiệc sinh nhật, hãy trò chuyện với con: "Sắp tới mình sẽ đến nhà bạn An chơi. Ở đó sẽ có nhiều bạn và có cả bánh kem nữa. Nếu con ngại, con có thể ngồi cạnh mẹ một lúc, quan sát các bạn, rồi khi nào sẵn sàng thì mình cùng ra chơi nhé."
- Bắt đầu từ những bước nhỏ (Baby Steps): Đừng kỳ vọng con sẽ lập tức hòa đồng với đám đông. Hãy bắt đầu với những rủi ro nhỏ có thể kiểm soát được: nhờ con tự trả tiền cho cô bán hàng, khuyến khích con tự hỏi mượn đồ chơi của bạn... Mỗi "chiến thắng" nhỏ sẽ bồi đắp thêm sự tự tin cho con.
- Công nhận cảm xúc của con: Thay vì nói "Có gì đâu mà sợ!", hãy thừa nhận cảm xúc của con: "Mẹ biết con đang hơi lo lắng một chút. Cảm giác đó bình thường thôi. Nhưng mẹ tin con sẽ làm được, mẹ sẽ ở ngay đây với con."
>> Tham khảo thêm:
- 5 kinh nghiệm chuẩn bị cho bé đi học mầm non ngày đầu tiên
- Bí quyết dạy con diễn đạt cảm xúc: Cha mẹ cần biết!
Việc cho trẻ đi chợ cũng là cách rèn luyện sự tự tin và hiểu biết hơn về môi trường xung quanh
4. Đặt mục tiêu nhỏ và cụ thể
Mục tiêu "trở nên tự tin hơn" là quá mơ hồ và áp lực. Hãy chia nhỏ nó thành những nhiệm vụ cụ thể, vừa sức mà con có thể hoàn thành.
- Thay vì: "Con phải chơi với các bạn đi."
- Hãy đặt mục tiêu: "Hôm nay ở lớp, con thử mỉm cười với một bạn ngồi cạnh mình nhé."
- Thay vì: "Con phải phát biểu trong lớp."
- Hãy đặt mục tiêu: "Khi cô hỏi cả lớp, nếu biết câu trả lời, con thử giơ tay lên xem sao, không cần nói cũng được."
Hãy cùng con đặt ra những mục tiêu này và ăn mừng cả quá trình nỗ lực, chứ không chỉ riêng kết quả. "Mẹ thấy hôm nay con đã rất dũng cảm khi dám nhìn thẳng vào mắt bạn và cười. Giỏi lắm!".
>> Ba mẹ tham khảo thêm:
- 4 Biểu hiện tâm lý trẻ mới đi nhà trẻ & cẩm nang vượt "khủng hoảng" cùng con
- Trẻ 4 tuổi học gì ở trường mầm non? 7 kỹ năng quan trọng bé nên học
Thay vì đặt mục tiêu chung chung và mơ hồ thì nên chia nhỏ thành những nhiệm vụ như “chơi cùng bạn bè”
5. Chọn người hướng dẫn phù hợp
Ngoài ba mẹ, thầy cô giáo là người có ảnh hưởng vô cùng lớn đến sự tự tin của trẻ. Một người hướng dẫn thấu cảm và kiên nhẫn có thể tạo ra sự khác biệt diệu kỳ.
- Trao đổi với giáo viên: Hãy chia sẻ với giáo viên về tính cách và những khó khăn của con. Một giáo viên tận tâm sẽ biết cách tạo ra những cơ hội nhỏ để con được tỏa sáng (ví dụ: giao một nhiệm vụ đơn giản mà con chắc chắn làm tốt), và nhẹ nhàng khuyến khích con tham gia thay vì ép buộc.
- Môi trường học tập: Một lớp học sĩ số nhỏ, nơi giáo viên có thể quan tâm đến từng cá nhân như tại ME School, sẽ là môi trường lý tưởng để những đứa trẻ nhút nhát dần dần cởi mở hơn.
>> Ba mẹ tham khảo thêm những phương pháp dạy học hỗ trợ cho sự phát triển toàn diện của trẻ:
- Top 10 phương pháp dạy học tích cực nổi tiếng và hiệu quả
- Phương pháp dạy học theo dự án là gì và cách thực hiện?
- Phương pháp giảng dạy vừa học vừa chơi cho bé hiệu quả
Tại ME School, giáo viên luôn dành sự tận tâm, thấu cảm trong hành phát triển toàn diện của trẻ nhỏ
6. Khen trẻ đúng cách
Lời khen là một công cụ mạnh mẽ, nhưng nếu dùng sai cách, nó có thể phản tác dụng.
- Khen quá trình, không khen kết quả:
- Nên tránh: "Con thông minh quá!" (Điều này tạo áp lực rằng con phải luôn thông minh).
- Nên làm: "Mẹ thấy con đã rất kiên trì để giải bài toán khó này. Con đã không bỏ cuộc dù phải thử mấy lần liền!"
- Khen cụ thể, không khen chung chung:
- Nên tránh: "Bức tranh đẹp quá!"
- Nên làm: "Mẹ rất thích cách con phối hợp màu sắc trong bức tranh này. Màu xanh da trời và màu vàng đi cạnh nhau trông thật rực rỡ!"
Khen ngợi và khuyến khích trẻ đúng cách giúp con hiểu rằng sự nỗ lực, lòng dũng cảm và sự kiên trì mới là những điều thực sự đáng giá.
>> Tham khảo thêm: 6 cách để khen con đúng cách, kích thích phát huy việc làm tốt
Khen trẻ đúng cách sẽ tiếp thêm sự tự tin, giúp con nhận ra giá trị của bản thân và không ngừng cố gắng
7. Phản đối tiếng nói tiêu cực bên trong trẻ
Trẻ nhút nhát thường có một "tiếng nói" phê bình tiêu cực ở bên trong: "Mình làm không được đâu", "Chắc không ai thích mình", "Mình vẽ xấu quá". Ba mẹ cần giúp con nhận diện và "chiến đấu" lại tiếng nói này.
- Lắng nghe và đặt câu hỏi: Khi con nói "Con vẽ xấu quá", đừng gạt đi. Hãy hỏi: "Tại sao con lại nghĩ là nó xấu?".
- Tái định hình suy nghĩ: "Mẹ không thấy nó xấu. Mẹ thấy con đã rất cố gắng vẽ hình tròn. Có thể nó chưa tròn như con muốn, nhưng đó là một nỗ lực tuyệt vời. Mình thử lại lần nữa xem sao nhé?"
- Cung cấp bằng chứng ngược lại: Khi con nói "Không ai chơi với con", hãy nhắc lại: "Thật không? Mẹ nhớ hôm qua bạn An có rủ con chơi xếp hình mà. Có thể hôm nay các bạn đang bận chơi trò khác thôi."
Giúp con xây dựng một "tiếng nói" nội tâm tích cực và bao dung hơn chính là ba mẹ đang trao cho con một người bạn đồng hành đáng tin cậy sẽ ở bên con suốt cuộc đời.
Khi trẻ xây dựng được thế giới nội tâm tích cực thì con sẽ trở nên tự tin, dám đương đầu với thử thách
5 cách rèn luyện sự tự tin mỗi ngày giúp bé mạnh dạn, tự tin giao tiếp hơn
Sau khi đã hiểu rõ bản chất của sự tự tin và những phương pháp tiếp cận từ phía ba mẹ, câu hỏi tiếp theo là: "Làm thế nào để trẻ tự tin hơn trong các hoạt động hàng ngày?". Sự tự tin không được xây dựng qua một vài bài học lớn lao, mà được vun đắp từ vô số những tương tác và trải nghiệm nhỏ bé, lặp đi lặp lại.
ME School tin rằng, việc biến việc rèn luyện sự tự tin thành một phần tự nhiên của cuộc sống chính là chìa khóa. Dưới đây là 5 phương pháp thực tế mà ba mẹ có thể áp dụng ngay hôm nay để giúp con ngày một mạnh dạn và tự tin giao tiếp hơn.
>> Tham khảo thêm:
- Lợi ích của việc trẻ sử dụng song ngữ hoặc đa ngữ từ sớm
- 5 Cách dạy trẻ 3 tuổi học chữ cái tiếng Việt nhanh và nhớ lâu
- 10 cách dạy bé 2 tuổi tập nói hiệu quả, chữa chậm nói tại nhà
1. Dành thời gian trò chuyện, lắng nghe những chia sẻ của trẻ
Một đứa trẻ cảm thấy được lắng nghe là một đứa trẻ cảm thấy mình có giá trị. Việc tạo ra một không gian an toàn để con bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc là nền tảng cốt lõi để xây dựng lòng tự trọng.
- Tạo ra "Giờ Vàng Kết Nối": Đó có thể là 15 phút trên xe đưa con đi học, trong bữa ăn tối, hoặc trước giờ đi ngủ. Trong khoảng thời gian này, hãy gác lại mọi thiết bị điện tử và công việc để toàn tâm toàn ý với con. Sự hiện diện trọn vẹn của ba mẹ gửi đi thông điệp: "Con quan trọng hơn tất cả mọi thứ khác".
- Hỏi những câu hỏi mở:
- Thay vì hỏi: "Hôm nay ở trường có vui không?" (Câu trả lời thường là "Có" hoặc "Không").
- Hãy hỏi: "Điều gì làm con cười nhiều nhất hôm nay?", "Hôm nay con đã chơi trò gì với bạn nào?", "Có khoảnh khắc nào ở lớp làm con cảm thấy không thoải mái không?". Những câu hỏi này khuyến khích con kể chuyện và chia sẻ sâu hơn.
- Lắng nghe chủ động và xác nhận cảm xúc: Khi con kể, hãy nhìn vào mắt con, gật đầu và sử dụng những câu nói xác nhận như: "Ồ, ra là vậy!", "Nghe có vẻ con đã rất vui khi được cô khen nhỉ!", "Mẹ hiểu là con đã cảm thấy buồn khi bạn không cho con mượn đồ chơi." Việc này cho con thấy cảm xúc của mình là hợp lý và được tôn trọng, một yếu tố quan trọng để con tự tin giao tiếp về cảm xúc của mình sau này.
>> Tham khảo thêm:
- Sự phát triển của Ngôn ngữ Nói và Ngôn ngữ Viết: Những yêu cầu cần thiết để phát triển ngôn ngữ ở trẻ
- Ngôn ngữ: Món quà vô giá dành tặng riêng cho trẻ thơ và nhân loại
- Trẻ mấy tuổi biết nói? Các mốc phát triển và lưu ý dạy trẻ tập nói
Việc dành thời gian lắng nghe, trò chuyện cùng trẻ sẽ giúp con cảm thấy được tôn trọng, từ đó tự tin trong giao tiếp hằng ngày
2. Cho phép trẻ tự làm các công việc cá nhân hàng ngày
Cảm giác "Con có thể làm được!" (Self-efficacy) là một trụ cột vững chắc của sự tự tin. Mỗi khi trẻ tự mình hoàn thành một nhiệm vụ, dù là nhỏ nhất, chúng đang tự nói với bản thân rằng: "Mình có năng lực, mình có thể tự lo cho mình." Khi rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mầm non như mặc đồ, cất đồ chơi hay rửa tay, con không chỉ dạy trẻ kỹ năng sống tự lập hiệu quả mà còn nuôi dưỡng niềm tin vào chính mình.
- Phân công nhiệm vụ phù hợp với lứa tuổi:
- Trẻ 2-3 tuổi: Tự cất đồ chơi vào giỏ, bỏ rác vào thùng, tự xúc ăn (dù có thể rơi vãi), tự chọn quần áo muốn mặc.
- Trẻ 4-5 tuổi: Tự mặc quần áo không cần trợ giúp, giúp mẹ dọn bàn ăn (đưa những vật dụng nhẹ), tự chuẩn bị balo đi học.
- Chấp nhận sự không hoàn hảo: Con có thể mặc áo trái, đi giày ngược, hay gấp chăn không thẳng thớm. Thay vì ngay lập tức sửa lại cho đúng, hãy công nhận nỗ lực của con: "Wow, hôm nay con đã tự mặc được cả cái áo rồi, giỏi quá!". Hãy kiên nhẫn, sự hoàn hảo sẽ đến sau, còn sự tự tin vào năng lực cần được nuôi dưỡng ngay từ những nỗ lực đầu tiên.
- Biến công việc thành trò chơi: Thay vì ra lệnh, hãy biến nó thành một lời mời gọi: "Ai sẽ là siêu anh hùng dọn dẹp giúp mẹ cất hết đồ chơi vào 'hang' nào?".
>> Tham khảo thêm:
- 20 kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi cần thiết ba mẹ nên dạy
- Những trò chơi giúp trẻ phát triển kỹ năng tự lập
- 36 trò chơi vận động cho trẻ mầm non vui, thú vị nên thử
Việc dạy cho trẻ tự làm những công việc cá nhân không chỉ giúp rèn luyện kỹ năng tự lập mà còn giúp con tự tin vào bản thân mình
3. Rèn luyện sự tự tin cho trẻ thông qua trải nghiệm thực tế
Lý thuyết sẽ mãi là lý thuyết nếu không được thực hành. Việc cho trẻ "va chạm" với thế giới thực một cách an toàn và có định hướng là cách tốt nhất để con học các kỹ năng xã hội và củng cố sự tự tin.
- Giao những "sứ mệnh" nhỏ: Khi đi siêu thị, hãy nhờ con: "Con có thể giúp mẹ tìm hộp sữa chua dâu được không?". Khi đi ăn ở nhà hàng, hãy khuyến khích con: "Con thử tự gọi món nước cam cho mình nhé?". Những nhiệm vụ nhỏ này giúp con thực hành giao tiếp trong một môi trường thực tế nhưng vẫn có ba mẹ ở bên cạnh hỗ trợ.
- Tạo cơ hội giao lưu (Playdate): Mời một hoặc hai bạn thân của con đến nhà chơi. Trong môi trường quen thuộc và an toàn của gia đình, trẻ nhút nhát sẽ cảm thấy dễ dàng hơn để tương tác và thực hành các kỹ năng xã hội.
- Khám phá thiên nhiên và các không gian công cộng: Cùng con đi công viên, bảo tàng, thư viện... Những không gian này mang đến vô số cơ hội để con quan sát, học hỏi và tương tác với thế giới xung quanh một cách tự nhiên.
>> Tham khảo thêm:
- Vì sao trẻ cần được ra ngoài khám phá?
- TOP 5+ trò chơi bảo vệ môi trường cho trẻ thú vị dễ tổ chức
- Học liệu tự nhiên, khơi nguồn sáng tạo
Việc hóa thân thành chú lính cứu hỏa giúp trẻ rèn được sự tự tin, tinh thần trách nhiệm, dám đương đầu với thử thách
4. Cho trẻ tham gia các hoạt động thể thao và thể chất khác
Hoạt động thể chất không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn là một công cụ tuyệt vời để xây dựng sự tự tin. Thông qua đó, kỹ năng vận động tinh và vận động thô được phát triển mạnh mẽ.
- Cải thiện nhận thức về cơ thể: Khi trẻ học cách chạy, nhảy, leo trèo, bơi lội, chúng trở nên hiểu và tin tưởng vào khả năng của cơ thể mình hơn. Sự tự tin về thể chất này thường lan tỏa sang sự tự tin về mặt tinh thần.
- Học cách đối mặt với thử thách và thất bại: Trong thể thao, việc thắng thua là chuyện bình thường. Trẻ học được rằng thất bại không phải là dấu chấm hết, mà là động lực để luyện tập chăm chỉ hơn.
- Phát triển kỹ năng làm việc nhóm cho trẻ mầm non: Các môn thể thao đồng đội như bóng đá, bóng rổ dạy trẻ cách phối hợp, giao tiếp và hỗ trợ lẫn nhau để đạt được mục tiêu chung. Đây là một bài học vô giá về tự tin giao tiếp và hợp tác.
Không nhất thiết phải là các lớp học chuyên nghiệp, chỉ cần ba mẹ cùng con chạy bộ ở công viên, chơi đá bóng ở sân gần nhà cũng đã mang lại những lợi ích to lớn.
>> Ba mẹ tham khảo thêm:
- 10+ hoạt động phát triển vận động tinh cho trẻ 5 tuổi phát triển toàn diện
- Trí thông minh vận động là gì? Nhận biết và cách rèn luyện thể chất ở trẻ
- TOP 12 trò chơi vận động tinh cho trẻ từ 3-6 tuổi phát triển toàn diện
Tham gia vào hoạt động thể thao không chỉ rèn luyện sức khỏe mà còn giúp trẻ xây dựng sự tự tin
5. Rèn luyện sự tự tin cho trẻ thông qua giao tiếp bằng mắt
Giao tiếp bằng mắt là một kỹ năng xã hội vô cùng quan trọng, thể hiện sự tôn trọng, lắng nghe và tự tin. Đối với trẻ nhút nhát, đây có thể là một thử thách lớn, vì vậy cần được rèn luyện một cách nhẹ nhàng.
- Làm gương trước tiên: Khi nói chuyện với con, hãy ngồi xuống ngang tầm mắt của con và nhìn vào mắt con một cách trìu mến. Điều này giúp con cảm nhận được sự kết nối và an toàn.
- Biến thành trò chơi "Ai nhìn lâu hơn?": Đây là một trò chơi vui nhộn để thực hành giao tiếp bằng mắt. Hai mẹ con/bố con nhìn vào mắt nhau, ai chớp mắt hoặc quay đi trước thì thua. Trò chơi giúp con làm quen với việc nhìn thẳng vào mắt người khác trong một bối cảnh không áp lực.
- Bắt đầu từ những người thân thuộc: Khuyến khích con nhìn vào mắt ông bà, anh chị em khi nói chuyện. Khi con đã thoải mái hơn, hãy mở rộng ra với thầy cô, bạn bè thân thiết. Đừng ép buộc con phải nhìn vào mắt người lạ ngay lập tức.
Rèn luyện kỹ năng này một cách kiên nhẫn sẽ giúp con tạo dựng được ấn tượng tích cực và tự tin giao tiếp hơn trong các mối quan hệ xã hội sau này.
>> Tham khảo thêm: Các phương pháp phát triển giác quan cho trẻ hiệu quả
Thông qua giao tiếp bằng ánh mắt, giúp con tạo dựng được ấn tượng tích cực và tự tin giao tiếp hơn trong mối quan hệ
4 lưu ý quan trọng để rèn luyện sự tự tin cho trẻ đúng cách
Trên hành trình giúp con trả lời câu hỏi "làm thế nào để trẻ tự tin hơn?", đôi khi những ý định tốt đẹp của ba mẹ lại có thể vô tình gây ra tác dụng ngược. Để đảm bảo quá trình này thực sự hiệu quả và tích cực, ME School muốn chia sẻ 4 lưu ý "vàng" mà ba mẹ cần ghi nhớ. Đây không chỉ là những điều cần tránh, mà còn là những nguyên tắc cốt lõi để bảo vệ và nuôi dưỡng lòng tự trọng non nớt của con.
1 - Tuyệt đối tránh dùng từ ngữ chê bai, so sánh trẻ
Ngôn từ có sức mạnh vô hình nhưng tác động lại vô cùng sâu sắc. Những lời nói tiêu cực, dù chỉ là buột miệng, cũng có thể trở thành những "vết sẹo" trong tâm hồn trẻ, bào mòn sự tự tin mà ba mẹ đang cố công vun đắp.
- Tránh từ ngữ mang hàm ý chê bai: Những câu nói như "Sao con nhát thế!", "Có thế mà cũng khóc", "Đồ hậu đậu"... sẽ dán một chiếc nhãn tiêu cực lên con. Dần dần, con sẽ tin rằng mình thực sự là người như vậy và không còn động lực để thay đổi.
- Không so sánh con với người khác: "Nhìn bạn An xem, bạn ấy dạn dĩ chưa kìa!", "Con nhà người ta thì..." là một trong những "liều thuốc độc" nguy hiểm nhất đối với lòng tự trọng. Mỗi đứa trẻ là một bông hoa độc nhất, nở theo tốc độ của riêng mình. Việc so sánh chỉ khiến con cảm thấy mình kém cỏi, không được công nhận và càng thêm thu mình lại. Thay vào đó, hãy so sánh con với chính bản thân con của ngày hôm qua: "Mẹ thấy hôm nay con đã dám vẫy tay chào bác bảo vệ rồi, tiến bộ hơn hôm qua rất nhiều!".
>> Tham khảo thêm:
- 5 lĩnh vực phát triển của trẻ mầm non phụ huynh cần biết rõ
- Vì sao con sợ xa cách ba mẹ? 5 bí quyết xoa dịu nỗi lo cho trẻ
Hãy dành cho con những lời động viên, những cái ôm ấm áp thay vì những lời than phiền, trách mắng
2 - Trao đổi với giáo viên về tình trạng của trẻ, nhờ sự giúp đỡ khi con ở trường
Ba mẹ không đơn độc trên hành trình này. Nhà trường và giáo viên chính là những đối tác giáo dục quan trọng nhất. Một sự kết nối chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường sẽ tạo ra một mạng lưới hỗ trợ vững chắc cho con.
- Chủ động chia sẻ: Hãy dành thời gian trao đổi cởi mở với giáo viên chủ nhiệm về tính cách, những điểm mạnh và cả những nỗi lo lắng của con. Hãy cho cô biết những phương pháp nào đang hiệu quả với con ở nhà.
- Cùng xây dựng kế hoạch hỗ trợ: Một giáo viên tận tâm sẽ cùng ba mẹ tìm ra những chiến lược phù hợp để giúp con tại lớp. Ví dụ, cô có thể giao cho con những nhiệm vụ nhỏ để tăng sự tự tin, xếp con ngồi cạnh một bạn thân thiện, hoặc tạo cơ hội để con phát biểu trong những nhóm nhỏ trước khi nói trước cả lớp.
- Thường xuyên cập nhật: Duy trì việc trao đổi thông tin hai chiều để cả ba mẹ và cô giáo đều nắm được sự tiến bộ hoặc những khó khăn mới của con, từ đó kịp thời điều chỉnh phương pháp.
>> Tham khảo thêm phương pháp hỗ trợ cho sự phát triển toàn diện của trẻ:
Ba mẹ nên trao đổi với giáo viên về tình trạng của trẻ để có thể biết thêm về tình hình ở trường của con
3 - Không đặt áp lực, nhất là áp lực thành tích lên trẻ
Trong một xã hội luôn đề cao thành tích, việc ba mẹ mong muốn con giỏi giang là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, việc đặt quá nhiều áp lực, đặc biệt là với một đứa trẻ vốn nhút nhát, có thể khiến con sợ hãi thất bại và không dám thử bất cứ điều gì.
- Tập trung vào nỗ lực, không phải điểm số: Thay vì hỏi "Hôm nay con được mấy điểm?", hãy hỏi "Hôm nay con học được điều gì mới?". Hãy khen ngợi sự chăm chỉ, lòng kiên trì và tinh thần ham học hỏi của con.
- Cho phép con có những "khoảng nghỉ": Đừng lấp đầy lịch trình của con bằng các lớp học thêm. Trẻ cần thời gian để chơi tự do, để mơ mộng, để được là chính mình mà không bị đánh giá. Chính trong những khoảnh khắc không bị áp lực đó, sự sáng tạo và tự tin mới có cơ hội nảy nở.
- Tôn trọng sở thích của con: Đừng ép con học vẽ chỉ vì "con nhà người ta" học vẽ. Hãy quan sát và tìm ra lĩnh vực mà con thực sự đam mê. Khi được làm điều mình thích, con sẽ có động lực nội tại để vượt qua thử thách và tự khắc trở nên tự tin hơn.
>> Tham khảo thêm:
- Giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mầm non là gì? Cách thức và 8 phương pháp
- Các trò chơi phát triển thẩm mỹ cho trẻ mầm non sáng tạo, kích thích
Đừng đặt áp lực lên “đôi vai” nhỏ bé của trẻ, hãy để con tự tin phát triển theo cách riêng của mình
4 - Lựa chọn môi trường học tập giúp trẻ phát triển sự tự tin
Môi trường mầm non là xã hội thu nhỏ đầu tiên của trẻ. Một môi trường tích cực, tôn trọng và khuyến khích sẽ là bệ phóng hoàn hảo cho sự tự tin. Ngược lại, một môi trường không phù hợp có thể khiến những mầm non tự tin vừa nhú đã vội lụi tàn.
- Sĩ số lớp học nhỏ: Một lớp học có sĩ số ít cho phép giáo viên quan tâm sâu sát đến từng trẻ, nhận ra những điểm mạnh riêng và kịp thời hỗ trợ khi con gặp khó khăn.
- Phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm: Các phương pháp giáo dục sớm tiên tiến luôn tôn trọng sự khác biệt của mỗi đứa trẻ, khuyến khích con tự do khám phá, đặt câu hỏi và thậm chí là mắc lỗi trong một môi trường an toàn.
- Văn hóa tôn trọng và yêu thương: Hãy tìm một ngôi trường nơi tiếng nói của trẻ được lắng nghe, cảm xúc của trẻ được tôn trọng, và mỗi đứa trẻ đều được yêu thương vô điều kiện. Đó là nơi con cảm thấy an toàn để là chính mình, và từ đó, sự tự tin sẽ đơm hoa kết trái.
>> Tham khảo thêm:
- Chương trình giáo dục mầm non theo ban hành mới nhất 2025
- 5 tiêu chí, xây dựng an toàn trường học theo thông tư Bộ giáo dục mới
ME School luôn lấy trẻ làm trung tâm, xây dựng một môi trường học tập yêu thương, tôn trọng, giúp con phát triển sự tự tin
Hành trình đi tìm câu trả lời cho câu hỏi "làm thế nào để trẻ tự tin hơn?" thực chất là hành trình ba mẹ học cách thấu hiểu, kiên nhẫn và đồng hành cùng con. Đó không phải là việc cố gắng uốn nắn con theo một hình mẫu lý tưởng, mà là việc cùng con khám phá và nuôi dưỡng "viên ngọc quý" đã có sẵn bên trong. Sự tự tin không phải là đích đến, mà là một món quà vô giá, một đôi cánh vô hình mà ba mẹ có thể trang bị cho con để vững bước bay vào tương lai rộng lớn.
Nó là sức mạnh để con dám giơ tay phát biểu, là dũng khí để con kết một người bạn mới, là sự kiên cường để con đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã, và là niềm tin cốt lõi rằng "con xứng đáng, con có thể".
➡️ Tìm hiểu thêm về chương trình Montessori tại ME School và chương trình học Nature Inspired – ME School
➡️ Đăng ký tham quan trường để trải nghiệm môi trường học tập thực tế
- Số điện thoại: 077 999 6000
- Email: mecare@meschool.vn
Khám phá thêm về ME School tại:
